Vuurwerkvrije zones
Op grond van artikel 2:73 van de Algemene plaatselijke verordening, zoals gesteld in de model APV van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, kan het college van burgemeester en wethouders in het belang van de voorkoming van gevaar, schade of overlast, vuurwerkvrije zones aanwijzen. Dit gebeurt middels een aanwijzingsbesluit.
Kan ook een totaalverbod worden ingevoerd? Ja, er is geen wetgeving die bepaalt dat een gemeente geen lokaal vuurwerkverbod kan invoeren. In een uitspraak van de Raad van State uit 2016 heeft de bestuursrechter alle bezwaren van de vuurwerkbranche van tafel geveegd. Niets staat gemeenten in de weg om een lokaal verbod in te voeren. Vaak is er toch maatschappelijke en politieke weerstand voor een totaalverbod.
Rookvrije zones
In Groningen heeft de gemeente als eerste gemeente in Nederland een rookvrije openbare zone ingevoerd. Dit is gebeurd op basis van artikel 2:47a van de Algemene plaatselijke verordening Groningen. In dit artikel is het verboden om op een openbare plaats, die deel uitmaakt van een door het college aangewezen gebied, hinderlijke rookgassen te verspreiden.
De gemeente Groningen heeft er wel voor gekozen om het initiatief bij instanties neer te leggen en nog niet direct bij de gemeente. Instanties, zoals het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) laatst heeft gedaan, kunnen het college verzoeken een verbod in te stellen. De instantie is daarna verplicht zorg te dragen voor een juiste uitvoering.
De wetgever voelt nog niets voor schrijven van regelgeving voor een landelijk vuurwerk- en rookverbod.