Wet Bibob
Een verbeterde aanpak van ondermijnende criminaliteit, dat is wat onze minister van Justitie en Veiligheid wil. Oftewel, voorkomen dat de overheid ongewilde criminele activiteiten faciliteert. Wat moet daarvoor gebeuren? Meer mogelijkheden voor overheden op grond van de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (Wet Bibob). Deze wet is ingevoerd om overheden een integriteitstoets uit te kunnen laten voeren bij een aanvraag van onder andere een vergunning of subsidie.
Op dit moment is wijziging van de huidige Wet Bibob wenselijk en om deze reden ook in volle gang. De ministers van Justitie en Veiligheid en van Rechtsbescherming komen met wijzigingen, gericht op een betere informatiepositie van het bestuursorgaan, een sterker eigen onderzoek en mogelijkheden om meer risicogericht te werk kunnen gaan.
Op 1 augustus 2020 treedt de ‘eerste tranche’ van deze wetswijziging in, volgend door een ‘tweede tranche’. Wat gaat er veranderen en wat betekent dit voor gemeenten?
Wijzigingen
Enkele wijzigingen per 1 augustus 2020 zijn:
Het toepassingsbereik wordt uitgebreid naar alle soorten overheidsopdrachten, overdracht van erfpachtrecht en verkoop door gemeenten/provincies van aandelen in een rechtspersoon met vastgoed in bezit
Het eigen onderzoek wordt verruimd. Gemeenten mogen ook justitiële gegevens opvragen van derden. Denk aan iemand die zeggenschap heeft of vermogen verschaft aan de betrokkene (dit kan ook indirect zijn).
De mogelijkheden voor LBB worden aangepast. Het LBB mag namelijk adviesaanvragen weigeren te behandelen. Daarnaast mag zij tips verstrekken en adviseren eigen onderzoek te verrichten. De adviezen van het LBB kunnen ook voor langere tijd worden gebruikt voor een andere beslissing. Deze termijn wordt namelijk verlengd van 2 jaar naar 5 jaar.
Wat betreft de weigering van aanvragen. Vergunningen mogen worden geweigerd/ingetrokken bij het vermoeden van een strafbaar feit ter verkrijging van de vergunning. Weigering van het verstrekken van gegevens kan gezien worden als ernstig gevaar en om die reden ook tot weigering van de aanvraag leiden.
Tot slot, was het voorheen enkel mogelijk om voorschriften te verbinden bij een mindere mate van gevaar, maar vanaf 1 augustus kan dit ook bij een ernstig gevaar.
Actie
Bovenstaande wijzigingen vergen aandacht van gemeenten. Het is belangrijk om opnieuw een blik te werpen op onder andere het beleid en de aanpak rondom het eigen onderzoek, mede door de aangepaste mogelijkheden van het LBB en de uitbreiding van het toepassingsbereik. Ook zouden gegevens langer kunnen worden bewaard, omdat de adviezen van het LBB ook voor langere tijd mogen worden gebruikt. Verder kan er een uitbreiding van de informatiebevraging aan de Justitiële informatiedienst plaatsvinden. Als laatste dient er te worden gekeken naar de werkwijze rondom het weigeren van aanvragen. Al met al, stof om na te denken.