Tijdens de jaarwisseling 2022-2023 geldt er voor twaalf gemeenten in Nederland een vuurwerkverbod. Voor de gemeenten Amsterdam, Apeldoorn, Bloemendaal, Haarlem, Heemstede, Heumen, Mook en Middelaar, Nijmegen, Rotterdam, Schiedam, Soest en Utrechtse Heuvelrug wegen de nadelen groter dan het plezier.
Wetgeving
Afgelopen twee jaar was er een tijdelijk vuurwerkverbod van kracht. Vanaf 2 januari 2022 gelden weer de regels van het Vuurwerkbesluit. Dit betekent dat in heel Nederland een verbod is op vuurwerk dat middelmatig gevaar kan opleveren. Knalvuurwerk of vuurpijlen zijn voorbeelden die vallen onder deze zogenoemde F3 categorie. Op basis van de artikel 4, lid 2, Pyrorichtlijn kan deze categorie worden verboden.
Voor de benoemde twaalf gemeenten gaat dit niet ver genoeg. Zij verbieden ook vuurwerk dat onder de F2 categorie valt. Dit betreft voornamelijk siervuurwerk dat weinig gevaar oplevert zoals compoundboxen of fonteintjes. Ook deze categorie valt onder artikel 4, lid 2 van de Pyrorichtlijn. Dit lid beschrijft; omwille van de openbare orde, gezondheid, veiligheid of milieubescherming kunnen lidstaten van de Europese Unie bezit, gebruik of verkoop van vuurwerk (F2 & F3 categorieën) aan het grote publiek verbieden.
Vuurwerk uit de F1 categorie kan niet worden verboden en mag wel overal en op elk moment worden afgestoken. Hierbij gaat het om fop- en schertsvuurwerk, vuurwerk dat zeer weinig gevaar vormt en binnenhuis kan worden gebruikt. Voorbeelden hiervan zijn sterretjes, trektouwtjes of knalerwten.
Geen landelijk verbod
In maart werd duidelijk dat de meerderheid van de gemeenten voor een algemeen verbod is op consumentenvuurwerk. De Partij voor de Dieren, Groenlinks en Partij van de Arbeid hebben het wetsvoorstel ondersteunt. Zij betogen dat het jaarlijkse letsel door vuurwerk, vernielingen, dieren die doodsangsten uitstaan en overbelaste hulpverleners niet meer opwegen tegen het plezier dat mensen van vuurwerk hebben. Toch heeft de meerderheid van de Tweede Kamer het wetsvoorstel afgewezen. Zij denken dat een algemeen vuurwerkverbod niks toevoegt aan de al geldende maatregelen.
Een van deze geldende maatregelen is het eerder benoemde verbod op F3 categorie vuurwerk. Een andere maatregel is vuurwerkvrije zones die in meerdere gemeenten in Nederland zijn ingesteld. Dit moet ervoor zorgen dat er bijvoorbeeld in gebieden rond ziekenhuizen, verzorgingshuizen of dierenopvangplaatsen geen vuurwerk mag worden afgestoken.
Handhaven en alternatieven
Het handhaven van het vuurwerkverbod bij deze twaalf gemeenten wordt volgens politievakbonden moeilijk. Door onder andere de tekorten bij de politie. Ook vrezen de vakbonden voor vuurwerktoerisme in de omliggende gemeenten waar geen vuurwerkverbod geldt voor de F2 categorie. Daarom zijn ook de politievakbonden voor een landelijk verbod of zelfs een verbod op de verkoop van vuurwerk.
Voor de Tweede Kamer speelt ook mee in de afweging voor een landelijk verbod of gemeenten alternatieven invoeren. Hier moet wel voldoende budget voor zijn om dit mogelijk te maken. Alternatieven die worden aangedragen zijn aftel- en nieuwjaarsfeesten, spectaculaire licht- en vuurwerkshows of virtuele vuurwerkshows.