Nudging: de mate van beschikbaarheid van alcohol (vrije alternatieven)
Uit literatuur en uit de praktijk blijkt dat als nudging wordt toegepast voor het ontmoedigen van het gebruik van alcohol en het aanmoedigen van alcoholvrije alternatieven dit een effect heeft op het alcoholgebruik onder jongeren. Deze nudges zetten met name in op de beschikbaarheid en priming van alcoholvrije alternatieven (Galezka et al., 2016).
Uit literatuuronderzoek blijkt dat de beschikbaarheid van alcohol de mate van alcoholgebruik kan voorspellen (Passchall et al, 2007; Pokorny, Jason & Schoeny, 2006) en belangrijker is dan cognitieve voorspellers (Brown et al. 2008).
Beschikbaarheid kan worden onderverdeeld in vier vormen. De eerste vorm betreft sociale beschikbaarheid. Hieronder valt alcohol dat verkregen wordt via ouders of vrienden. Voor de overheid is dit de moeilijkste vorm om te sturen. Doormiddel van de strafbaarstelling van wederverstrekking in artikel 20 lid 1 van de Alcoholwet is er gepoogd ouders of meerderjarige vrienden twee keer te laten nadenken voordat zij alcohol verstrekken aan hun minderjarige kind of vriend: nudging door middels van commitment mechanisme. Echter, hier is natuurlijk met name toezicht op te houden in de horecalokaliteiten. Wat er thuis gebeurd is door de overheid op deze manier niet tot nauwelijks te sturen en te controleren. De huidige maatregelen in de huidige preventie en handhavingsplannen alcohol die inspelen op de educatie en het informeren van ouders spelen hierin dus een belangrijke rol voor de wijze waarop thuis omgegaan wordt met alcohol: nudging door middel van informeren. Onderzoek toont aan dat indien ouders meer kennis hebben over de negatieve gevolgen van alcohol, zij zich meer bewust zijn van de problematiek en hier meer over praten met anderen. Hierdoor veranderd ook langzaam de sociale norm in huis meer, waardoor alcohol minder als ‘normaal wordt gezien’ (Vlaming et al., 2008).
Indien thuis of in de vriendengroep alcohol als ‘normaal’ wordt gezien voelen jongeren namelijk snel druk om mee te doen met de sociale ‘norm’ in de groep. Een sociale norm leidt dus vaak tot een toename van een problematisch gedrag en het moeite hebben om te kiezen voor het ‘goede’ (Hallez, 2018). Dit komt doordat mensen de mate van problematisch gedrag in hun omgeving doorgaans overschatten en de mate van gezond gedrag doorgaans onderschatten (Meesmann, Martensen, & Dupont, 2015). Met name door jongeren wordt vaak het alcoholgebruik van anderen om hen heen overschat waardoor zij vervolgens zelf meer alcohol gaan drinken, om aan de norm te voldoen (Helmer et al., 2016). Om het alcoholgebruik onder jongeren om laag te brengen kan men bijvoorbeeld succesvol gebruik maken van een nudge die correcte informatie voorziet over het alcoholgebruik van andere jongeren (Ridout & Campbell, 2014). Deze voorziet correcte informatie over het gedrag van anderen en corrigeert daarmee mogelijk mispercepties over de sociale omgeving (Galezka, et al., 2016). Een slogan waarin werd verwezen naar de sociale norm (“80% van de jongeren drinkt minder dan 4 glazen alcohol per week”) blijkt uit onderzoek ook een effectieve nudge om misvattingen omtrent alcoholgebruik te weerleggen en gedrag te beïnvloeden (Linkenbach & Perkins, 2003; Thaler & Sunstein, 2008; Galezka et al., 2016). Door deze manier toe te passen biedt de overheid jongeren de gelegenheid om met de opgedane kennis zelfstandig gefundeerde keuzes te maken.
Naast de sociale beschikbaarheid speelt de beschikbaarheid van commerciële alcohol een grote rol. Onderzoek toont aan dat nudging ook op gebied van minder beschikbaarheid en meer alcoholvrije alternatieven leiden tot minder alcoholgebruik (onder jongeren) (Galetka et al., 2016). Onder minder beschikbaarheid kan worden verstaan de economische beschikbaarheid (prijs van alcohol i.r.t. besteedbare middelen), fysieke beschikbaarheid (het aantal daadwerkelijke winkels, openingstijden) en de juridische beschikbaarheid (wettelijke restricties waaronder leeftijdsgrenzen) (Galetzka et al., 2016). Voorbeelden hiervan zijn: minimale prijzen invoeren voor alcohol of het verhogen van belastingen bij alcohol. Ook kan een vergunningenbeleid dat gericht is op minder verkooppunten zorgen een beperkte fysieke beschikbaarheid.
Volgende maand gaan we in op het inspelen op alcoholvrije alternatieven in “Nudging: Een toegevoegde waarde – deel 3”.
Literatuurlijst