Amsterdam
Per 1 juli 2023 is de gehele gemeente Amsterdam door burgermeester Halsema aangewezen als messenverbodsgebied. Naast de verboden wapens uit de Wet wapens en munitie, zijn ook gebruiksmessen niet langer meer toegestaan in de openbare ruimte van de gemeente Amsterdam. Onder gebruiksmessen worden keukenmessen en zakmessen verstaan. De messen moeten daarnaast onverpakt zijn en direct als steekwapen gebruikt kunnen worden. Met dit messenverbod kan de politie een mes die voldoet aan die voorwaarden in beslag nemen en de persoon die dit bij zich draagt een boete geven. De politie heeft in Amsterdam geen preventief fouilleerbevoegdheid gekregen. Een mes moet zichtbaar gedragen worden of er moet een reden zijn om strafrechtelijk een persoon te fouilleren.
Winkelketens
Verschillende winkelketens in Nederland zijn al gestopt met het verkopen van messen. Onder andere HEMA, Action en Albert Heijn willen geen messen meer verkopen aan jongeren. Albert Heijn wil bijvoorbeeld niet bijdragen aan de ontwikkeling van toenemende agressie in de maatschappij.
Landelijk verbod
In meerdere steden in Nederland is er al een messenverbod ingevoerd. Onder andere Winterswijk, Middelburg, Groningen en Vlissingen hebben vooruitlopend op een eventueel landelijke verbod al een plaatselijk verbod ingevoerd. Het Ministerie van Justitie en Veiligheid is op dit moment bezig met een wetvoorstel waarin de aanwezigheid en dus het dragen in de openbare ruimte van gebruiksmessen wordt verboden (uitzonderingen daar gelaten). Uitzonderingen worden gezien in de vorm van activiteiten in de openbare ruimte die (gebruiks-)messen noodzakelijk achten. Activiteiten die hieronder vallen liggen op het gebied van recreatie, educatie, beroeps- of bedrijfsuitoefening, sport en onderhoudswerkzaamheden. Ook in het voorstel wordt ‘onverpakt’ benoemd als voorwaarden. Dit betekent dat een voorwerp direct gebruikt kan worden. Er wordt van burgers verwacht dat zij voortaan eerst bedenken of zij een goede reden hebben om een onverpakt (gebruiks-)mes in de openbare ruimte bij zich te dragen en dit aannemelijk te kunnen maken.
Daarnaast wordt het verkopen van (gebruiks-)messen aan minderjarigen verboden. Burgers en bedrijven moeten bij het verkoop de leeftijd verifiëren van de potentiële koper. Zoals nu ook gebeurt bij de verkoop van bijvoorbeeld alcohol en tabak.
Indien er een overtreding plaatsvindt kan er een geldboete van de derde categorie worden opgelegd. Dit bedraagt een maximaal bedrag van 8700 euro. Politie wordt hierbij aangewezen voor het strafrechtelijk handhaven en het Openbaar Ministerie voor de vervolging. Ook is lex superior van toepassing. Dit betekent dat gemeentelijke regelgeving (die hetzelfde regelen als de landelijke regeling) van rechtswege komt te vervallen.
Op dit moment (d.d. september 2023) is de consultatietermijn van deze wijziging gesloten. Alle binnengekomen reacties worden bekeken en eventueel doorgevoerd in het voorstel voor wijziging voor de wettelijke regeling.