Jaarwisseling
De Onderzoeksraad concludeert dat de jaarwisseling het onveiligste feest van het jaar is. Jaarlijks vallen honderden gewonden en sinds 2000 valt er gemiddeld één dodelijk slachtoffer ten gevolge van vuurwerk. Naast het vuurwerkletsel behoren ook allerhande openbare orde verstoringen en miljoenen euro's aan schade tot de realiteit.
De Onderzoeksraad oordeelt in haar rapport dat nog steeds met een zekere gelatenheid op deze schaduwzijde van de jaarwisseling wordt geageerd. Vaak wordt geconcludeerd dat de jaarwisseling 'relatief rustig' is verlopen, maar de cijfers geven toch duidelijk een ander beeld.
Cijfers
Tijdens de jaarwisseling 2016-2017 werden 472 gewonden op de spoedeisende hulp behandeld en was er 1 dode te betreuren. De slachtoffers liepen voornamelijk brand- en oogletsel op, waarbij gemiddeld 45 procent van de slachtoffers jonger was dan 20 jaar.
Er werden ruim 11.000 incidenten geregistreerd, waarbij de meeste vuurwerk gerelateerd waren. De overige hadden betrekking op zaken als mishandeling en vernieling. De schade aan gemeentelijke eigendommen bedraagt duizenden euro's (in de kleine gemeenten) tot honderdduizenden euro's (in de grote steden). Ook aan particuliere eigendommen wordt voor miljoenen euro's aan schade aangericht.
Aanleiding
Begin 2017 kreeg de Onderzoeksraad een verzoek van de burgemeesters van de vier grote steden om onderzoek te doen naar de vraag hoe de veiligheidsrisico's tijdens oud en nieuw worden beheerst en welke verbeteringen daarin mogelijk zijn. In de rapportage Veiligheidsrisico's jaarwisseling komen de aanbevelingen aan bod.
Aanbevelingen
De Onderzoeksraad oordeelt in haar rapportage dat structurele veiligheidsverbetering noodzakelijk is met als doel het substantieel verminderen van vuurwerk gerelateerd letsel en van verstoringen van de openbare orde. Hiervoor is het van belang is dat er een samenhangende en meerjarige benadering wordt gevonden voor het oplossen van deze problemen.
Beperken van de gevaren van consumentenvuurwerk.
De Onderzoeksraad geeft aan de minister van Justitie en Veiligheid en de staatssecretaris van
Infrastructuur en Waterstaat de aanbeveling om:
- twee soorten vuurwerk te verbieden: vuurpijlen (wegens letsel) en knalvuurwerk (wegens overlast);
- nauwlettend te monitoren welk type vuurwerk zorgt voor letsel;
- om verkopers van consumentenvuurwerk te verplichten tot gratis verstrekking van vuurwerkbrillen en aansteeklonten en tot het geven van voorlichting over veilig gebruik van de verkochte vuurwerkartikelen.
Aanpak illegaal vuurwerk
Illegaal vuurwerk veroorzaakt veel letsel en schade tijdens de jaarwisseling. Aanbeveling aan de minister van Justitie en Veiligheid en aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat van de Onderzoekraad is om:
- opsporing en vervolging van de handel in illegaal vuurwerk te versterken met extra personele capaciteit, een betere informatiepositie en intensievere samenwerking op nationaal en internationaal niveau;
- op Europees niveau een verdere beperking te bevorderen, bijvoorbeeld door het verbieden van de productie van zwaar professioneel knalvuurwerk waar geen legale markt voor is.
Terugdringen verstoringen openbare orde
De Onderzoeksraad komt ook met aanbevelingen aan de burgemeesters van alle gemeenten,
de minister van Justitie en Veiligheid en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). De Onderzoeksraad beveelt aan om:
- gekozen maatregelen te evalueren op effectiviteit en ervaringen;
- goede voorbeelden met elkaar uit te wisselen.
Hiervoor is ook een actieve opstelling nodig.
Gemeenten krijgen de aanbeveling om de jaarwisseling als evenement te benaderen. Hierbij dient de gemeente in het belang van de openbare orde en veiligheid de regie te nemen om tijdens de jaarwisseling. Er kan een belangrijke bijdrage worden geleverd aan het ombuigen van de huidige risicovolle viering naar een veilig feest voor iedereen, aldus de Onderzoeksraad. Door het verbinden van voorwaarden aan evenementen en activiteiten wordt duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk is, wat wel en niet mag en waar de activiteit plaatsvindt. Tot slot is het van belang om burgers te stimuleren en te ondersteunen bij het organiseren van activiteiten voor een veilige viering van de jaarwisseling.