Wat is een huiskamerrestaurant?
Onder huiskamerrestaurant wordt verstaan het uitoefenen van het restaurantbedrijf in een omgeving die normaal gesproken wordt gebruikt voor privébewoning, maar waar nu mensen tegen betaling kunnen komen eten. Ze krijgen een twee- of driegangenmenu voorgeschoteld. De koks bepalen zelf het menu en de prijs.
Drank- en Horecawet
Voor de uitoefening van het horecabedrijf is een Drank- en Horecawetvergunning vereist, maar wanneer is er nou sprake van bedrijfsmatigheid? Conform de Drank- en Horecawet is hier sprake van als er, tegen een vergoeding, alcoholhoudende dranken (voor gebruik ter plaatse) worden verstrekt. Uitgezonderd zijn die gedragingen die duidelijk tot de privésfeer (be)horen. Hiervan is bijvoorbeeld sprake als er voor een vaste eetgroep, die meebetaalt aan de ingekochte ingrediënten, wordt gekookt. Daarnaast zal men zich moeten inschrijven bij de Kamer van Koophandel.
Indien is vastgesteld of het huiskamerrestaurant bedrijfsmatig is en daarnaast alcoholhoudende drank verstrekt, zal voldaan moeten worden aan het gestelde in de Drank- en Horecawet, te denken valt aan de inrichtingseisen en leidinggevenden.
Wat zegt de Algemene Plaatselijke Verordening?
In de meeste gemeenten is conform de model-Algemene Plaatselijke Verordening (hierna: APV) van de Vereniging Nederlandse Gemeenten een vergunningsplicht opgenomen voor de exploitatie van een openbare inrichting. Een openbare inrichting is de voor het publiek toegankelijke, besloten ruimte waarin bedrijfsmatig of in een omvang alsof zij bedrijfsmatig was logies wordt verstrekt of dranken worden geschonken of rookwaren of spijzen voor directe consumptie worden bereid of verstrekt.
Een huiskamerrestaurant verstrekt in veel gevallen tegen betaling spijzen voor directe consumptie. Daarnaast wordt vaak tegen betaling drank geschonken. Deze bedrijfsmatige activiteiten zijn in de meeste gemeenten dan ook vergunningplichtig.
Bestemmingsplan
Nu voorzichtig geconcludeerd kan worden dat een vergunningsplicht voor bedrijfsmatige huiskamerrestaurants geldt, moet wel gekeken worden of dit type restaurant volgens het bestemmingsplan is toegestaan. In het bestemmingsplan staat aangegeven welke activiteiten in een bepaald perceel mogen worden uitgevoerd. Bij de aanvraag voor een exploitatievergunning wordt de gewenste activiteit aan het bestemmingsplan getoetst. Blijkt uit deze toetsing dat de gewenste activiteit voor de aanvraag om een exploitatievergunning niet aan het bestemmingsplan voldoet, dan moet de burgemeester de exploitatievergunning weigeren.
Toegevoegde waarde?
Heeft het toegevoegde waarde om huiskamerrestaurants mogelijk maken? Is het reguliere horeca-aanbod dusdanig breed dat in alle wensen wordt voorzien?
Gemeenten bepalen zelf in het bestemmingsplan of het wenselijk is dat huiskamerrestaurants binnen een woonbestemming mogelijk zijn. Toetsingscriteria kunnen daar bijvoorbeeld voor zijn: de frequentie, kring van gasten (valt het buiten de kring van vrienden en bekenden), wordt er reclame gemaakt of is er sprake van een bedrijfsmatige activiteit (of in een omvang alsof zij bedrijfsmatig was). In algemene zin kan wel gesteld worden dat huiskamerrestaurants veelal niet zijn toegestaan binnen een woonbestemming.
Wanneer we het huiskamerrestaurant in een maatschappelijke context plaatsen zien we dat dit fenomeen de afgelopen tijd, mede vanwege kookprogramma's in de media en het kostenaspect, enorm aan populariteit heeft gewonnen. Naast het feit dat een huiskamerrestaurant wettelijk gezien moeilijk realiseerbaar is zal ook dit fenomeen enige maatschappelijke problemen met zich mee kunnen brengen. Hierbij valt te denken aan het geven van hinder en overlast in relatie tot parkeerproblematiek, afval en eventuele stankoverlast. Daarnaast hebben we vanzelfsprekend nog te maken met meerdere wet- en regelgeving waarbij valt te denken aan de Warenwet, HACCP, Milieu etc.
Conclusie
Wanneer we de huiskamers alleen benaderen vanuit de Drank- Horeca Wet en APV dan kunnen we tot de volgende conclusie komen:
Huiskamerrestaurants zijn, gelet op de APV meestal vergunning plichtig. Huiskamerrestaurants vinden meestal binnen een woonbestemming plaats en zijn derhalve vaak in strijd met het bestemmingsplan. Dit heeft tot gevolg dat de burgemeester de aanvraag voor een exploitatievergunning moet weigeren. In aanvulling hierop wordt opgemerkt dat er voor huiskamerrestaurants veel geregeld moeten worden. Het zal binnen de geldende wet- en regelgeving voor veel panden en eigenaren moeilijk zijn om een dergelijke activiteit volledig te legaliseren. De veiligheidseisen, de hygiëne en parkeereisen geven weinig ruimte. Vrijwel niemand zal aan alle eisen, die gelden voor het exploiteren van een restaurant, kunnen voldoen.